kijk

Adelheid Roosen

foto Adelheid Roosen: Bonnita Postma

Geef jouw hand, ik neem je in mijn wereld.’
uit: Wijksafari, Utrecht-Overvecht, 2018

Als puber keek ik huizenhoog op tegen theatermaker Adelheid Roosen. En dat doe ik nog. Nu om andere redenen dan toen. Ze was ongeveer tien jaar ouder dan ik (nog steeds trouwens) en deed alles waarvan ik droomde maar bij voorbaat wist dat ik het nooit zou durven. Ik herkende me in haar behoefte aan vrijheid en in haar eigenzinnige denkbeelden, maar de extraverte lef waarmee ze die de wereld in slingerde ontbrak me, zeker als jongvolwassene. Net als zij gebruikte ik rode lippenstift waarmee ik in mijn geval zelfbewustzijn veinsde. Jarenlang heb ik me erachter verscholen, totdat ik zonder kon.

Ik herinner me dat ik destijds in een interview las dat Roosen een vriendje, met wie de relatie op een vervelende manier was geëindigd, zijn vet had gegeven door op zekere dag met een ladder of hoogwerker – ik weet het niet meer precies – de gevel van diens appartement te bestijgen. Om de gevel vervolgens met een verfspuitbus te voorzien van niet mis te verstane teksten. Fantastisch vond ik dat. In dagdromen verzonken boven mijn wiskundeschrift verheugde ik me op de rotzak die mij ooit aan de dijk zou zetten en wat ik dan wel niet zou doen.

In de zomer van 2018 ontmoette ik Roosen in persona doordat mijn vriend haar kent. Het was na afloop van de ‘Wijksafari’ in Utrecht, een maatschappelijk geëngageerd theaterproject van Roosen en gezelschap ‘Zina’ waarbij theatermakers twee weken logeren bij bewoners in cultureel diverse wijken waar het leven vaker dan gemiddeld zijn harde gezicht laat zien. In die weken creëren zij samen met hen scènes voor het ‘totaalkunstwerk’ dat een Wijksafari is.

Bezoekers wandelen tijdens een Wijksafari (ze hebben al in diverse steden plaatsgevonden) van plek naar plek en van scène naar scène. Ze komen bij bewoners thuis, eten van hun bord en zitten op hun bed, terwijl de verhalen zich ontrollen. Mensen hebben een huiver voor de ander, constateert Adelheid Roosen. Verbondenheid is haar doel  en “het doorhuiveren van je eigen verlegenheid” – zoals zij dat noemt – gaat daaraan vooraf.

“De verbinding tussen mensen, mensen die elkaar zien. Het brengt altijd een enorme schoonheid teweeg. Het pijnlijke is wel dat het meestal pas gebeurt als we in nood zijn. Dan zie je ook dat ieder mens het kan, verbinding maken.”

Adelheid Roosen

Eerlijk is eerlijk, ook ik heb die dag aardig wat sociaal ongemak moeten doorstaan voordat ik verbinding kon voelen. Lopend door Overvecht, dan weer achterop de scooter bij jongemannen uit de wijk maakten we die dag, deel uitmakend van een groep, een indrukwekkende tocht door de wijk. Langs verhalen van mensen die de meesten, onder wie ikzelf, alleen kennen uit de media.

De in magenta-kleurige verf op de gevel van het azc Overvecht aangebrachte zin: ‘Geef jouw hand, ik neem je in mijn wereld’ vertelde alles. Kon iedereen dit maar meemaken, dacht ik die dag meermaals. Zoals ik tegen beter weten in nog altijd hoop dat ‘empathie’ ooit een schoolvak wordt. Wat zou het veel oplossen als we oprecht compassie hadden met elkaar en dat niet zo nu en dan maar continu.

Wijksafari is slechts een van de talloze theaterprojecten van Adelheid Roosen + Zina. Als een rode draad door haar oeuvre loopt de door haar gevoelde noodzaak om in dialoog te gaan met mensen over thema’s die ertoe doen, maar die soms moeilijk zijn om over te praten. Om uiteindelijk door middel van theater barrières te slechten die mensen van elkaar scheiden.

Buiten het azc Overvecht, op het plein waar de Wijksafari in Overvecht ten einde was gekomen met een ontroerend ballet door scooters, een indringend lied door zangeres Merel Polat, en minutenlange humanistische omhelzingen met ‘wildvreemde’ deelnemers dronken we samen met Adelheid Roosen een glaasje.  Ze wilde weten hoe we de dag hadden beleefd. Rustig, met zachte onderzoekende ogen luisterde ze naar ons.

Adelheid + Zina